Kan je zelf beslissen over je eigen lichaam wanneer je al op 14 gehuwd bent? Kan je veilig vrijen zonder informatie? Seksuele rechten waarborgen de seksuele en gezondheid van jongens en meisjes, mannen en vrouwen. Seksuele gezondheid realiseren betekent de seksuele rechten van elke persoon respecteren, vervullen en beschermen.
Wat is seksuele gezondheid? Seksuele gezondheid is een staat van fysiek, emotioneel, mentaal en sociaal welzijn in relatie tot seksualiteit. Het is meer dan de afwezigheid van ziekte, dysfunctie of tekortkomingen. Seksuele gezondheid vraagt een positieve en respectvolle benadering van seksualiteit en seksuele relaties, en houdt de mogelijkheid in tot plezierige en veilige seksuele belevingen, vrij van dwang, discriminatie en geweld. (WHO 2006)
Het recht om seksueel gezond te zijn Seksuele gezondheid isonlosmakelijk verbonden met de mate waarin mensenrechten gerespecteerd, beschermd en vervuld worden. Jongeren kunnen bijvoorbeeld moeilijker veilig vrijen wanneer ze geen informatie kunnen krijgen over relaties en seksualiteit. Vrouwen kunnen zich moeilijker beschermen tegen seksueel overdraagbare aandoeningen als condoomgebruik onbespreekbaar is. Meisjes die op jonge leeftijd (moeten) huwen lopen een grote kans dat ze ook jong moeder worden, met alle risico's die zo een tienerzwangerschap voor hun gezondheid meebrengt.
Een rechtenvraagstuk Een heel aantal rechten zijn fundamenteel voor de seksuele gezondheid:
het recht op gelijkheid en non-discriminatie
het recht om vrij te zijn van foltering of andere vormen van gruwelijke, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing
het recht op privacy
het recht op de hoogste mogelijke standaard van gezondheid en sociale veiligheid
het recht om te trouwen en een gezin te vormen, vrij van elke dwang
het recht om te beslissen over het aantal kinderen en de leeftijdsafstand tussen de kinderen
het recht op informatie en educatie
het recht op vrijheid van mening en meningsuiting,
het recht op herstel bij schendingen van fundamentele rechten
De toepassing van bestaande mensenrechten tot seksualiteit en seksuele gezondheid vormen samen de seksuele rechten. Wat zijn seksuele en reproductieve rechten? Seksuele rechten beschermen de rechten van alle mensen om hun seksualiteit te vervullen en uit te drukken en hun seksuele gezondheid te beleven, met respect voor anderen en binnen een kader dat hen beschermt tegen discriminatie.
Reproductieve rechten betreffen het basisrecht van alle koppels en individuen om vrij te beslissen over het aantal, de afstand tussen en het moment waarop zij kinderen willen en het recht daartoe over informatie en middelen te beschikken. Ieder mens heeft het recht om zelf te beslissen over zijn/haar voortplanting, vrij van discriminatie, dwang en geweld, zoals ook uitgedrukt in de mensenrechten.